چه موقع شيوع بيماري نگران کننده است؟ و چه تفاوتي بين همه گيري (اپيدمي) و عالم گيري (پاندمي) بيماري وجود دارد؟ در اين مقاله درباره اين 3 موضوع مهم مطالبي خواهيد خواند و قادر خواهيد بود تفاوت ميان آن ها را تشخيص دهيد.
شيوع بيماري چيست؟ چه وقت ميگويند که يک بيماري شيوع پيدا کرده؟
در حالت عادي خيلي کم پيش مي آيد که يک جامعه يا يک منطقه دچار بيماريي شود که تعداد زيادي را درگير کند. اما اگر در يک فصل بيماري وجود داشته باشد که بيش از تعداد قابل پيش بيني از جمعيت را درگير خود کند ميگويند که آن بيماري شيوع پيدا کرده است. ممکن است شيوع بيماري در يک جامعه يا حتي در چندين کشور ديده شود. اين وضعيت مي تواند از روزها به سالها ادامه يابد.
شيوع ميتواند حالت هاي مختلفي داشته باشد. براي مثال ما ممکن است به يک بيماري ناشناخته که تنها يک نفر را مبتلا کرده باشد نيز شيوع بگوييم. به طور مشابه اگر يک بيماري که سالهاست ريشه کن شده و کسي را مبتلا نکرده باشد نيز اگر چند نفر را مبتلا کند ميشود شيوع. اگر آنچه را که فکر مي کنيد ممکن است شيوع بيماري باشد مشاهده کرده ايد ، فوراً آن را به ارائه دهنده خدمات درماني يا بخش بهداشت عمومي منظقه خود گزارش دهيد.
اپيدمي چيست؟
هنگامي که يک بيماري عفوني به سرعت در بسياري از افراد گسترش يابد، همه گيري بيماري ايجاد مي شود و گفته ميشود که آن بيماري عفوني خاص اپيدميک است. به عنوان مثال، در سال 2003 ، سندرم شديد تنفسي حاد اپيدميک (SARS) جان نزديک به 800 نفر در سراسر جهان را گرفت. ويروس کرونا نيز تا زماني که در حالت اپيدميک بود جان چند هزار نفر را در جهان گرفت.
بيماري همه گير يا پاندميک چيست؟
بيماري پاندميک به شيوع بيماري جهاني يک بيماري گفته ميشود. HIV يا ايدز نمونه اي از يکي از مخرب ترين بيماري هاي همه گير جهاني در طول تاريخ است. آخرين نمونه يک بيماري عالم گير و پاندميک کرونا است که توسط سازمان جهاني بهداشت به عنوان خطرناک ترين بيماري چندين دهه پيش شناخته ميشود.
يکي ديگر از نمونه هاي پاندمي، آنفولانزا است که انسان ها هنوز مصونيت بسيار کمي نسبت به آن دارند و هر ساله تعداد زيادي از افراد به وسيله اين ويروس از دنيا ميروند. دقيقا مشابه کرونا، همه ميتوانند در معرض آنفولانزا باشند. آنفولانزا بيش از يک بار در جهان به عنوان پاندمي شناخته ميشود.
آنفلوانزاي اسپانيايي در سال 1918 که حدود 40-50 ميليون نفر را کشت.
آنفلوانزاي آسيايي که 2 ميليون نفر را در سال 1957 کشته است.
آنفلوانزاي هنگ کنگ 1 ميليون نفر را در سال 1968 کشته است.
آنفولانزا و کرونا چگونه همه گيري و پاندمي شدند؟
ويروس به راحتي از طريق عطسه يا سرفه از يک فرد به فرد ديگري گسترش يافت.
ويروس طي شش تا نه ماه به همه نقاط جهان رسيد. امروز با سرعت سفر هواي، کارشناسان بهداشت عمومي معتقدند که همه گيري آنفولانزا مي تواند خيلي سريعتر گسترش يابد. عالم گيري ممکن است از طريق امواج رخ دهد. و ممکن است تمام نقاط جهان را به طور همزمان تحت تأثير قرار نگيرند.
بيماري هاي پاندميک، اپيدميک و شيوع بيماري هر زماني ممکن است رخ ميدهند و در آينده هم وجود خواهند داشت.
سازمان بهداشت جهاني (WHO) يک سيستم هشدار براي بيماري هاي عالم گير يا پاندميک ايجاد کرده که داراي 6 فاز مختلف است. براي اينکه يک بيماري بتواند عالم گير شود بايد تمامي اين 6 مرحله را پشت سر گذاشته باشد.
مراحل پاندمي و عالم گيري يک بيماري (بر اساس پاندمي آنفولانزا)
فاز 1: يک ويروسي که در حيوانات وجود دارد هيچ گونه عفونت شناخته شده اي در انسان ايجاد نکرده است.
فاز 2: ويروسي که منشاء حيواني دارد باعث ايجاد عفونت در انسان شده است.
فاز 3: موارد پراکنده يا اندکي از بيماري در انسان رخ مي دهد. و هنوز انتقال بيماري از يک انسان به انسان ديگر براي شيوع بيماري کافي نيست.
فاز 4: خطر ابتلا به بيماري پاندميک بسيار افزايش يافته اما هنوز به اين سطح نرسيده است.
فاز 5: بيماري به بيش از يک کشور سرايت کرده.
فاز 6: افزايش تعدا کشورها به طوري که شمار زيادي از مبتلايان در کشورهاي مختلفي در سرتاسر جهان افزايش يافته باشد.
چه تعداد افراد در مرحله پاندميک بيماري جانشان را از دست خواهند داد؟
اين که چند نفر از بيماري عالم گير مي ميرند بستگي به موارد زير دارد:
تعداد افرادي که آلوده مي شوند
شدت بيماري ناشي از ويروس
ميزان آسيب پذيري جمعيت آسيب ديده
اثربخشي مراحل پيشگيري
راه پيشگيري از ابتلاء به بيماري هاي عالمگير يا پاندميک چيست؟
براي پيشگيري از اين بيماري ها در حالت عادي و اوليه هيچ داروي خاصي وجود ندارد. با تلاش هاي بين المللي و همت مراکز تخقيقاتي، مراحل ساخت واکسن يکي پس از ديگري پشت سر گذاشته شده و سرانجام با ساخته شدن واکسن و واکسيناسيون دسته جممعي ميتوان جلوي مهار بيماري را گرفت.
علاوه بر واکسيناسيون، مي توانيد ساير اقدامات پيشگيري اساسي شامل موارد زير را انجام دهيد:
دستان خود را مرتبا با آب و صابون بشوييد. اگر اين موارد در دسترس نيست ، از يک پاک کننده و ضدعفوني کننده حاوي الکل استفاده کنيد.
از لمس کردن دهان ، بيني يا چشم هاي خود با دست آلوده خودداري کنيد مگر اينکه دستان خود را شسته باشيد.
هنگام سرفه يا عطسه ، دهان و بيني خود را با يک دستمال بپوشانيد. سپس دستمال را درون سطل زباله پرتاب کنيد. دستان خود را بعد از آن بشوييد.
تا حد امکان از قرار گرفتن در مکانهاي شلوغ خودداري کنيد و در صورت بروز علائم بيماري در خانه بمانيد.
بسته به شدت بيماري عالم گير يا پاندميگ، اگر بايد به يک منطقه شلوغ برويد يا در فاصله کمي از افراد ديگر قرار داشته باشيد بايد حتما ماسک بزنيد.
در صورت نزديک شدن به فرد آلوده، حتما ماسک بزنيد و فصاله خود با او را افايش دهيد.
چگونه خود را براي يک بيماري همه گير مانند کرونا آماده کنيم؟
بيماري عالم گير و پاندميک به دليل ميزان بالاي بيماري و غيبت کارگران باعث ايجاد اختلال اقتصادي و اجتماعي مي شود. اين امر به ويژه در صورت عدم حضور در خدمات کليدي مانند حمل و نقل ، ارتباطات يا نيرو تأثير دارد.
در اينجا چند کار وجود دارد که مي توانيد انجام دهيد:
در صورت قطع شدن خدمات، برنامه ريزي کنيد. اين امر به ويژه در صورتي اهميت دارد که شخصي در خانواده شما نيازهاي ويژه اي داشته باشد. به عنوان مثال ، حتماً راهي براي گرفتن داروها يدا کنيد زيرا ممکن است داروهاي روي نسخه نشوته نشده باشند.
ببينيد آيا مي توانيد در صورت بروز همه گيري از خانه کار کنيد.
اگر مدرسه تعطيل باشد فعاليت هاي يادگيري در خانه را برنامه ريزي کنيد.
آب ، مواد غذايي و مواد اضافي را ذخيره کنيد.
با استراحت کافي ، مديريت استرس ، درست غذا خوردن و ادامه ورزش ، تا حد امکان سالم بمانيد.
به سالمندان جامعه خود کمک کنيد.
درباره این سایت