اهداي خون يک روش نسبتاً بي خطر براي کمک به افراد داراي شرايط جدي پزشکي است. اين پروسه مي تواند به بروز برخي از عوارض جانبي مانند خستگي يا کم خوني منجر شود. خوردن و نوشيدن مواد غذايي مناسب قبل و بعد از اهداي اين مايع حيات بخش مي تواند به کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبي بعد از کمک کند.
اگر مدام اين کار پسنديده را انجام ميدهيد يا قصد داريد در آينده نزديک، خود را براي اينکار آماده کنيد، حتما اين مقاله را از وبسايت جامع پزشکي نسخه بخوانيد. در اين مقاله با برخي مواد غذايي که بهتر است پيش و بعد از اهداي خون بخوريد و يا از مصرف آن ها اجتناب کنيد خواهيم پرداخت.
قبل از اهداي خون چه بخوريم و بنوشيم؟
اگر خون اهدا مي کنيد، مهم است که قبل و بعد از اهداي خون دوباره احيا شويد. به اين دليل که حدود نيمي از خون شما از آب ساخته شده است و بدن به تامين مجدد و شارژ کردن آب و مايع نياز دارد. طي اين پروسه خوب است که ميزان جذب آهن خود را افزايش دهيد. زيرا وقتي خون اهدا مي کنيد، آهن از دست مي دهيد. سطح پايين آهن نيز مي تواند علائم خستگي را در فرد اهدا کننده ايجاد کند.
آهن
آهن ماده معدني مهمي است که بدن شما براي تهيه هموگلوبين خون از آن استفاده مي کند. هموگلوبين وظيفه حمل اکسيژن از ريه ها به سمت اندام هاي بدن شما را بر عهده دارد.
خوردن يک رژيم غذايي مناسب و متعادل با غذاهاي غني از آهن مي تواند به شما در ذخيره آهن اضافي کمک کند. اگر پيش از اهداي خون ، آهن کمي در خون بدن شما وجود داشته باشد، با اهداي خون مي توانيد به کمبود آهن بدن مبتلا شويد.
به طور کلي ما دو نوع آهن در مواد غذايي سراغ داريم:
آهن هِم يا heme iron (ويکي پديا: يک کوفاکتور شامل يک اتم آهن (++Fe) است)
و آهن غيرهِم يا nonheme iron
آهن هِم به راحتي جذب مي شود، بنابراين سطح آهن شما را به طور مؤثر افزايش مي دهد. بدن شما تا 30 درصد آهن هم و فقط 2 تا 10 درصد آهن غير هم را جذب مي کند.
قبل از اهداي خون ، ميزان مصرف غذاهاي غني از آهن را افزايش دهيد. اين روند مي تواند به افزايش ذخيره آهن در بدن شما کمک کند. و خطر ابتلا به کم خوني فقر آهن را کاهش مي دهد.
غذاهاي سرشار از آهن هم شامل موارد زير است:
انواع گوشت: گوشت گاو، گوسفند، ژامبون
گوشت مرغ ها: مانند مرغ معمولي و بوقلمون.
ماهي و صدف: مانند ماهي هاي مختلف دريايي و رودخانه اي، ميگو، صدف ، خرچنگ و ماهي خال مخالي.
گوشت ارگان ها مانند جگر.
تخم مرغ
غذاهاي سرشار از آهن غير هم شامل موارد زير مي شود:
سبزيجات و سيفي جات: سيب زميني شيرين، نخود فرنگي ، کلم بروکلي، سبزي چغندر، سبزي قاصدک، کلم و …
نان و غلات: شامل نان سفيد غني شده، غلات غني شده، نان سبوس دار، ماکاروني غني شده، گندم، غلات سبوس دار، آرد ذرت، جو دوسر، نان چاودار و برنج غني شده
ميوه هايي مانند توت فرنگي، هندوانه، انگور، خرما، انجير، آلو، زردآلو خشک و هلو خشک.
انواع لوبياها
ويتامين سي C
اگرچه آهن هِم سطح آهن خون شما را به طور مؤثرتر بالا مي برد، اما ويتامين C نيز مي تواند به بدن شما کمک کند تا آهن گياهي يا آهن غيرهم را بهتر جذب کند.
بسياري از ميوه ها منبع خوبي از ويتامين C هستند:
طالبي
مرکبات و آب ميوه آن ها
کيوي
انبه
پاپايا
آناناس
توت فرنگي
تمشک
بلوبري
کران بري
هندوانه
گوجه فرنگي ها
آب
حدود نيمي از خوني که اهدا مي کنيد از آب ساخته شده است. اين بدان معناست که قبل و بعد از خون دادن بايد کاملاً آبرساني و هيدراته باشيد. هنگامي که حجمي از مايعات را طي فرايند اهداي خون از دست مي دهيد، فشار خون شما کاهش مي يابد و منجر به سرگيجه مي شود. صليب سرخ آمريکا توصيه مي کند که قبل از اهداي خون، 16 انس يا 2 فنجان آب بنوشيد. ساير نوشيدنيهاي غير الکلي نيز خوب هستند.
قبل از اهداي خون چه چيزي بخوريم و چه چيزي نخوريم
چه چيزي نبايد بخوريم و ننوشيم؟
برخي از غذاها و نوشيدني ها مي توانند تأثير منفي بر روي خون شما بگذارند. قبل از اهداي خون ، سعي کنيد از مصرف موارد زير جلوگيري کنيد:
الکل
نوشابه هاي الکلي منجر به کم آبي بدن مي شوند. سعي کنيد از نوشيدن الکل 24 ساعت قبل از دادن خون خودداري کنيد. اگر مشروبات الکلي بنوشيد، حتما کم آبي بدن را با نوشيدن آب اضافي جبران کنيد.
غذاهاي چرب
غذاهاي پرچرب مانند سيب زميني سرخ کرده يا بستني، مي توانند روي آزمايشات خوني که شما انجام مي دهيد تأثير بگذارند.
مسدود کننده هاي آهن
برخي از غذاها و نوشيدني ها مي توانند بر توانايي بدن در جذب آهن تأثير بگذارند. لازم نيست از اين غذاها به طور کامل دوري کنيد، اما همزمان با مصرف غذاهاي غني از آهن يا مکمل هاي آهن از خوردن آنها خودداري کنيد. غذاهايي که جذب آهن را کاهش مي دهند عبارتند از:
قهوه و چاي
غذاهاي پر کلسيم مانند شير، پنير و ماست
شراب انگور و ساير مشروبات
شکلات
آسپرين
اگر پلاکت خون اهدا مي کنيد (که فرايندي متفاوت از اهداي خون کامل يا معمولي است) بدن شما بايد 48 ساعت قبل از اهداي خون فاقد آسپرين باشد.
بعد از اهداي خون چه بخوريم و چه بنوشيم؟
پس از خون دادن، يک ميان وعده سبک و چيزي براي نوشيدن به شما ارائه مي شود. مصرف اين مواد به تثبيت سطح قند خون و مايعات کمک مي کنند. براي تامين مايعات بدن خود، در طي 24 ساعت آينده پس از اهدا 4 فنجان آب اضافي بنوشيد و از مصرف الکل خودداري کنيد.
آيا اهداي خون عارضه خاصي دارد؟
بيشتر افراد هنگام دادن خون عوارض جانبي خاصي را تجربه نمي کنند. پس از اهدا، از شما خواسته مي شود 10 تا 15 دقيقه در مرکز اهدا صبر کنيد و منتظر بمانيد تا مطمئن شويد که احساس خوبي داريد.
با خوردن يک ميان وعده و نوشيدني مقوي، مي توانيد به فعاليت هاي روزانه خود بازگرديد. صليب سرخ توصيه مي کند براي بقيه روز از بلند کردن اجسام سنگين و ورزش شديد اجتناب کنيد.
اگر به صورت مکرر خون اهدا مي کنيد، ممکن است بخواهيد در مورد مصرف مکمل هاي آهن با پزشک خود صحبت کنيد. يک منبع معتبر به مطالعه 2015 نشان داد که مصرف مکمل هاي آهن مي تواند زمان بازيابي را به ميزان قابل توجهي کاهش دهد.
نکات پاياني از وبسايت نسخه
اهداي خون راهي عالي براي تامين خون مورد نياز افراد نيازمند و در معرض مشکلات و بيمار هاي مزمن و اورژانسي است. اين روند معمولا سريع و آسان است. اگر در روزهاي قبل و بعد از اهدا غذاي سالم بخوريد و مايعات اضافي بنوشيد، بدون عارضه خاصي به بيماران زيادي کمک خواهيد کرد.
درباره این سایت